Samothraki Open Forum – Αναλυτικά Συμπεράσματα
Στο υπέροχο, ιστορικό Πνευματικό Κέντρο της Χώρας Σαμοθράκης «Νικόλαος Φαρδύς», διακεκριμένοι επιστήμονες, τοπικοί φορείς, επιχειρηματίες, δημότες και επισκέπτες του νησιού συμμετείχαν ενεργά στις εργασίες και, εντέλει, στη μεγάλη επιτυχία του Samothraki Open Forum 2025.
Τα κυριότερα συμπεράσματα του Samothraki Open Forum 2025 είναι τα εξής:
Το Πρωινό Εργαστήρι – «Προωθώ με επιτυχία την επιχείρησή μου στη Σαμοθράκη διαδικτυακά» εστίασε στη διαδικτυακή προώθηση των τοπικών επιχειρήσεων με χρήση και της τεχνητής νοημοσύνης (ΑΙ), αλλά και την ανάδειξη του εξαιρετικού, αυθεντικού brand της Σαμοθράκης. Προτείνονται οι εξής δράσεις για το προσεχές μέλλον:
Ενίσχυση της Ταυτότητας και Προώθηση της Τοπικής Οικονομίας
Ενδυνάμωση της μοναδικής ταυτότητας της Σαμοθράκης ως προορισμού ευεξίας και πολιτισμού, καλλιεργώντας ένα αίσθημα τοπικής υπερηφάνειας, κοινής ευθύνης και ενεργής υποστήριξης προς τις επιχειρήσεις, τα προϊόντα και την βιώσιμη ανάπτυξη της τοπικής οικονομίας. Περιλαμβάνονται η οργάνωση καμπανιών ευαισθητοποίησης για την αξία της τοπικής παραγωγής, η δημιουργία συνεργατικών σχημάτων μεταξύ παραγωγών και επιχειρηματιών, και η ανάδειξη των μοναδικών χαρακτηριστικών των τοπικών προϊόντων της Σαμοθράκης.
Αναβάθμιση των Ψηφιακών Δεξιοτήτων για Εξωστρέφεια
Επένδυση στην αναβάθμιση των ψηφιακών δεξιοτήτων των ιδιοκτητών τοπικών επιχειρήσεων, επαγγελματικών και πολιτιστικών φορέων καθώς και εκπροσώπων του Δήμου, της Περιφέρειας και των επαγγελματικών οργανώσεων. Οργάνωση και συμμετοχή σε εξειδικευμένα σεμινάρια και workshops που εστιάζουν στην αποτελεσματική ψηφιακή προβολή και προώθηση (π.χ. social media marketing, δημιουργία περιεχομένου, e-commerce). Στόχος είναι η ενίσχυση της εξωστρέφειας του νησιού, η αύξηση της παραγωγικής βάσης και η προσέλκυση νέων επισκεπτών και πελατών μέσω των σύγχρονων αυτών ψηφιακών εργαλείων.
Στρατηγική Ανάλυση και Βιώσιμη Ανάπτυξη των Τομέων της Οικονομίας
Ο σχεδιασμός λεπτομερούς στρατηγικής ανάλυσης των δυνατών και αδύναμων σημείων του πρωτογενούς (π.χ. γεωργία, κτηνοτροφία, αλιεία), δευτερογενούς (π.χ. μεταποίηση τοπικών προϊόντων) και τριτογενούς (π.χ. τουρισμός, υπηρεσίες) τομέα της Σαμοθράκης κρίνεται αναγκαία. Εδώ θα πρέπει να τεθούν και να μετρηθούν δείκτες για την οικονομική επίδραση κάθε κλάδου και να αναπτυχθούν συγκεκριμένα σχέδια βελτίωσης που θα στοχεύουν στη μεγιστοποίηση του οφέλους για τους κατοίκους, διασφαλίζοντας παράλληλα ένα βιώσιμο και σταθερό εισόδημα και την προστασία των φυσικών πόρων του νησιού.
Εξυπακούεται βεβαίως, ότι η επιτυχία κάθε επιχείρησης βασίζεται στα προϊόντα και τις υπηρεσίες της, την καλή φήμη, την αξιοπιστία και γενικότερα την επιχειρηματική ηθική. Σε αυτό το τελευταίο ανήκει και η προστασία της αυθεντικότητας, της πολιτισμικής καθώς και περιβαλλοντικής κληρονομιάς της Σαμοθράκης!
Συμπερασματικά, η Σαμοθράκη έχει ένα εξαιρετικό brand που εδράζεται στην αυθεντικότητα, την πολιτιστική κληρονομιά και τη μαγευτική φύση του νησιού. Η μοναδική αυτή ταυτότητα του νησιού πρέπει να προστατευτεί και να αναδειχθεί συλλογικά και στρατηγικά μέσα από σύγχρονα μέσα προώθησης, όπως το διαδικτυακό marketing και η τεχνητή νοημοσύνη!
Η Βυζαντινή Σαμοθράκη κατά την εποχή των Γαττιλούζι
Η απογευματινή Ημερίδα του Samothraki Open Forum 2025 ήταν αφιερωμένη στη βυζαντινή πολιτιστική κληρονομιά της Σαμοθράκης κατά την εποχή της δυναστείας των Γαττιλούζι (1430-1456 μ.Χ.).
Τα κυριότερα συμπεράσματα της Ημερίδας είναι τα εξής:
- Στη Σαμοθράκη μια σειρά κηρυγμένων βυζαντινών μνημείων, όπως τα κάστρα των Γαττιλούζι της Χώρας και της Παλαιόπολης, καθώς και η Μονή του Σωτήρα έχουν ανακαινισθεί από τις αρμόδιες υπηρεσίες του Υπουργείου Πολιτισμού ή βρίσκονται στο στάδιο αναστήλωσης, όπως ο Πύργος του Φονιά (τέλη 14ου αι.).
- Το πρόσφατα πλήρως αποκατεστημένο αρχαιολογικό μουσείο της Σαμοθράκης στην Παλαιόπολη αναδεικνύει τη βυζαντινή περίοδο με σημαντικά εκθέματα, υπογραμμίζοντας την αδιάλειπτη ιστορική συνέχεια του νησιού.
- Μία σειρά όμως από εμβληματικά βυζαντινά μνημεία της Σαμοθράκης παραμένουν μη επισκέψιμα είτε γιατί χρήζουν εργασιών συντήρησης είτε γιατί δεν έχουν ακόμη ολοκληρωθεί οι σχετικές αρχαιολογικές έρευνες. Ενδεικτικά αναφέρονται εδώ η βυζαντινή Παλαιόπολη (όπως η Παναγία η Βιρκιανή και ο βυζαντινός οικισμός αποτελούμενος από 60 περίπου οικίες), οι πύργοι των Γαττιλούζι και η παλαιοχριστιανική βασιλική στην Παλαιόπολη. Αναγκαία δε κρίνεται και η αποτελεσματική προστασία και ανάδειξη του υπέροχου φυσικού περιβάλλοντος που έχει δημιουργηθεί εντός και πέριξ του αρχαιολογικού χώρου!
- Επίσης, συστηματικής αρχαιολογικής έρευνας και αποτελεσματικής προστασίας από διάφορες τραυματικές επεμβάσεις χρήζουν οι βυζαντινοί οικισμοί πέριξ του Πύργου του Φονιά, της Μονής του Σωτήρα και του Καστελίου στην Άνω Μεριά.
- Γενικότερα, ορισμένοι βυζαντινοί οικισμοί της Σαμοθράκης εκτείνονται γύρω από ερειπωμένα ναΰδρια βυζαντινής περιόδου και χρήζουν αποτελεσματικής προστασίας. Προτείνεται η ενημέρωση των κρατικών, εκκλησιαστικών, δημοτικών, τοπικών και άλλων φορέων και επιχειρήσεων για την ανάγκη προστασίας του συνόλου των οικισμών αυτών και του περιβάλλοντος χώρου τους ιδίως κατά την υλοποίηση τεχνικών έργων υποδομής, υλοτομίας ή ακόμη και ταμάτων πιστών. Για το λόγο αυτό, αναγκαία κρίνεται η ανανέωση και εμπλουτισμός του υφιστάμενου αρχαιολογικού χάρτη βυζαντινών μνημείων με συντεταγμένες και η κοινοποίησή του με ευθύνη του Δήμου Σαμοθράκης στις εμπλεκόμενες δημόσιες υπηρεσίες, φορείς και εργολάβους.
- Στην βέλτιστη ανάδειξη της πολιτιστικής κληρονομιάς της Σαμοθράκης θα συμβάλουν η ενιαία, ευδιάκριτη και έξυπνη σήμανση καθώς και ο φωτισμός των εμβληματικών μνημείων του νησιού, π.χ. του Κάστρου της Χώρας και των Πύργων των Γαττιλούζι στη Παλαιόπολη κατά τους καλοκαιρινούς μήνες. Η σύνταξη και δημοσίευση περιπατητικού και πολιτιστικού ψηφιακού χάρτη του συνόλου των προστατευόμενων αρχαιολογικών θέσεων της Σαμοθράκης κρίνεται αναγκαία!
- Η ψηφιοποίηση και 3D απεικόνιση των βυζαντινών μνημείων και οικισμών, θα συνδράμει στην αντίληψη της σπουδαιότητας των μνημείων αυτών καθώς και της αδιάλειπτης ιστορικής συνέχειας στη χρήση τους μέχρι τις μέρες μας.
- Ακόμη, ιδιαίτερα χρήσιμη είναι η δημοσίευση νεότερων αρχαιολογικών ερευνών σχετικά με την πολιτιστική κληρονομιά της Σαμοθράκης, όπως αυτής που παρουσίασε ο κ. Ευάγγελος Παπαθανασίου στο Samothraki Open Forum 2025 με τίτλο: «Η Σαμοθράκη προ και κατά την περίοδο των Γαττιλούζι».
- Τέλος, τα τοπικά σχολεία, τα ιδρύματα ανώτερης και ανώτατης εκπαίδευσης της Θράκης, η Περιφέρεια ΑνΜΘ, η Μητρόπολη Αλεξανδρουπόλεως καλούνται να συνδράμουν ενεργά στην ανάδειξη της πολιτιστικής κληρονομιάς της Σαμοθράκης, π.χ. με διεθνή συνέδρια, ξεναγήσεις, δημοσιοποίηση αρχείων ή άλλων κειμηλίων που τυχόν διαθέτουν κτλ.
Συμπερασματικά, ορισμένα σπουδαία μνημεία βυζαντινής περιόδου έχουν ανακαινισθεί ή ανακαινίζονται και είναι επισκέψιμα. ‘Όμως εμβληματικά βυζαντινά μνημεία παραμένουν μη επισκέψιμα, όπως αυτά της Παλαιόπολης. Προτείνεται οι χώροι αυτοί να καταστούν επισκέψιμοι με προτεραιότητα την παλαιοχριστιανική βασιλική (τη φερόμενη ως του Απόστολου Παύλου) και τους εμβληματικούς πύργους των Γαττιλούζι. Επιπλέον, ορισμένοι βυζαντινοί αρχαιολογικοί χώροι χρήζουν ενδελεχούς αρχαιολογικής έρευνας όπως η ευρύτερη περιοχή των εκβολών του Φονιά καθώς και της Μονής του Σωτήρα. Αναγκαία κρίνεται η περαιτέρω μέριμνα για την προστασία των μνημείων και του περιβάλλοντα χώρου τους. Τέλος, μια σειρά δράσεων όπως η άρτια σήμανση, ο φωτισμός, η ψηφιοποίηση, η 3D απεικόνιση, η επιμέλεια και τέλος δημοσίευση πολιτιστικών διαδρομών που θα αναδείξουν τη μοναδική βυζαντινή πολιτιστική κληρονομιά της Σαμοθράκης.
Σαμοθράκη, Ιούνιος 2025.